آیا هر آموزش و حمایت، آموزش و حمایت خودمراقبتی دیابت (DSMES)محسوب می‌شود؟

با توجه به اینکه مطالب، اپلیکشین و یا راههای زیادی برای آموزش وجود دارد، آیا هر آموزشی می تواند به عنوان آموزش و حمایت خود مراقبتی دیابت (DSMES) محسوب شود؟ مسلما جواب این سئوال خیر است. DSMES دارای 10 استاندارد است که به ترتیبت به آنها می پردازیم.

استاندارد 1: DSMES باید توسط مراکز استاندارد و معتبر ارائه شود.

مراکز ارائه‌دهنده DSMES باید سازمان‌یافته با مأموریت‌ و اهداف مشخص باشند. همچنین لازم است تعهدات، خط مش‌ها، حمایت‌ها، گزارش‌ها و نتایج فعالیت خود را ثبت و مستندسازی کنند.

استاندارد 2: DSMES باید ازنظر کارآمدی و کیفیت ارزیابی شود.

مراکز ارائه‌دهنده DSMES باید به شکل مداوم نتایج آموزش و حمایت ها را ارزیابی و اثربخشی آنها را اندازه‌گیری کنند. با تشخیص موانع یا عللی که در ارائه و یا کیفیت خدمات اختلال و یا وقفه ایجاد می‌کنند، کیفیت برنامه‌ها را بهبود دهند.

فرآیند ارزیابی به تعیین نیازهای فردی کمک کند تا بر اساس آن مداخلات آموزشی و رفتاری مناسب و استراتژی‌های خود مدیریتی بر اساس شواهد و مستندات تنظیم شود.

ارزیابی‌ها باید با توجه به مجموع اطلاعاتی مانند تاریخچه داروهای مصرفی، سن، تأثیرات فرهنگی، اعتقادات و باورها در مورد سلامتی، دانش دیابت، مهارت و رفتارهای خود مراقبتی، پاسخ‌های احساسی به دیابت، سطح سواد خواندن و نوشتن و ریاضی، مسائل پزشکی، حمایت خانواده و وضعیت مالی باشد.

ارزیابی‌های دوره‌ای می‌تواند مشخص کند که چه مداخلاتی نیاز هست که باید اضافه بشود و یا تغییر کند و چه ارزیابی‌های در آینده انجام شود. در روش‌های مختلف ارزیابی می‌توان از فناوری مثل فالوآپ تلفنی یا ارسال پیامک و یا سایر روش‌ها استفاده کرد که اگر همراه با ارتباط چهره به چهره باشد می‌تواند مؤثرتر باشد.

استاندارد 3:ارائه آموزش و حمایت براساس نیازهای گروه هدف و متناسب با سطح آنها.

در حال حاضر تعداد زیادی از افراد مبتلابه دیابت و یا پیش دیابت، آموزش‌های استاندارد در این زمینه را دریافت نمی‌کنند و یا با موانع زیادی برای دسترسی به آن‌ها مواجه هستند. از طرفی با توجه به تفاوت‌های فردی، خانوادگی و جامعه، افراد نیازهای متفاوتی برای آموزش و حمایت دارند. بنابراین شناسایی افراد نیازمند به آموزش، تعیین سطح نیاز آنها، چگونگی انتقال آموزش‌های دیابت، شناسایی موانع دسترسی به آموزش و حمایت دیابت ورفع آنها از کارهای مهم مراکز ارائه‌دهنده DSMES و افراد آموزش دهنده است که نیاز به تخصص و مهارت در این زمینه دارد.

استاندارد 4: تمامی مراحل آموزش و حمایت نیاز به نظارت و بررسی مداوم دارد.

آموزش و حمایت خود مدیریتی دیابت نیاز به برنامه ریزی و ارزیابی مداوم دارد تا بتواند علاوه برکیفیت، اثر بخش نیز باشد. به همین دلیل لازم است مراحل برنامه ریزی، طراحی، پیاده‌سازی برنامه آموزشی، ارائه و ارزیابی آموزش و خدمات تحت نظارت تیم متخصص باشد. افراد این تیم علاوه بر تجربه در زمینه آموزش و یا مدیریت بالینی باید مهارت و دانش مدیریت بیماری مزمن و تسهیل تغییر رفتار را دارا باشند.

استاندارد 5: DSMES باید بر اساس سرفصل‌های آموزشی و منطبق بر جدیدترین گایدلاین ها باشد.

سرفصل‌های آموزش دیابت، مجموعه‌ای از محتوای علمی به روز و تجربیات آموزشی هستند که به منظور برطرف شدن نیازهای افراد شرکت‌کننده تهیه‌شده است. در سرفصل‌های آموزشی به موارد کاربردی دیگر مانند قدرت حل مسئله، مشارکت با تیم درمان، توجه به جنبه های روان‌شناسی، تغییر رفتار و کسب مهارتهای خودمدیریتی تأکید می‌شود. همچنین سرفصل های آموزشی باید جذاب، هدفمند، خلاق و بیمار محور باشند تا بتوانند فراتر از کسب اطلاعات به فرد دیابتی جهت اخذ تصمیم آگاهانه، تغییرات معنادار رفتاری و مشخص کردن نگرانی‌های psychosocial) روانی- اجتماعی) کمک کنند.

استاندارد 6: DSMES باید شخصی‌سازی شود.

آموزش و حمایت استاندارد خودمدیریتی دیابت باید متناسب با نیازهای فردی، سنی، نوع دیابت (پیش دیابت، دیابت نوع 1 یا 2، دیابت بارداری)، فاکتورهای فرهنگی، سواد سلامتی و ریاضی منطبق باشند و مستمرا به ‌روزرسانی شوند.

استاندارد 7: DSMES باید توسط افراد کارآمد و متخصص ارائه شود.

از یک سو اهمیت آموزش و حمایت خود مدیریتی دیابت و از سوی دیگر نیاز مستمر برای به روزرسانی آموزشها و خدمات براساس جدیدترین گایدلاینها و مطالعات مستلزم این است که خدمات توسط آموزش‌دهندگان و مشاورین همتا ارائه شود که همگی تحت آموزش، نظارت و حمایت هستند.

استاندارد 8: آموزش و حمایت خود مدیریتی دیابت لازم و ملزوم هم هستند و لازم است افراد تیم درمان در این زمینه باهم در ارتباط باشند.

درحالی‌که آموزش خود مدیریتی دیابت (DSME) ضروری و مؤثر است اما به‌تنهایی نمی‌تواند ضامن مادام العمر مدیریت دیابت و کنترل قند خون باشد. مشخص‌شده است که بهبود نتایج متابولیکی افراد شرکت‌کننده در برنامه های آموزشی تقریباً بعد از 6 ماه کاهش می‌یابد. به‌منظور برآورده کردن نیازهای خود مراقبتی باهدف مدیریت دیابت و پیش دیابت در طولانی‌مدت، بیشتر افراد به حمایت‌های خود مدیریتی (DSMS) مداوم و دریافت انواعی از حمایت‌ها مانند حمایت‌های رفتاری، آموزشی، روان‌شناسی یا کلینیکی نیاز دارند؛ بنابراین شرکت‌کننده‌ها و آموزش‌دهنده‌ها باید در کنار هم یک برنامه پیگیری شخصی را برای حمایت‌های خود مدیریتی ادامه‌دار تدوین کنند و با سایر افراد تیم درمان هماهنگ باشند.

استاندارد 9: DSMES و نتایج آن باید ارزیابی شوند.

خود مدیریتی مؤثر دیابت می‌تواند به شکل آشکاری با نتایج طولانی‌مدت و مثبت بر روی سلامتی در ارتباط باشد. آموزش‌دهنده‌ها باید اهداف خود مدیریتی شخصی افراد شرکت‌کننده و پیشرفته‌ای آن‌ها را ارزیابی کنند به‌طوری‌که با استفاده از تکنیکیهای ارزیابی مؤثر بتوانند مداخلات آموزشی مؤثر را پیشنهاد دهند.
ارزیابی نتایج شرکت‌کننده‌ها باید در فواصل مناسب اتفاق بیفتد. این فواصل به نتایج و مدت‌زمانی که برای انجام آن‌ها در نظر گرفته‌شده است، بستگی دارد. شاخص‌ها، ارزیابی‌ها و زمان‌بندی‌ها باید بر اساس گایدلاین های معتبر انجام شود.
انجمن آموزش‌دهنده‌های دیابت نتایجی را که منجر به تغییر رفتار می‌شوند را جزء نتایج اصلی در آموزش دیابت می‌داند و 7 مهارت اساسی را که منجر به تغییر رفتار می‌شود را لیست می‌کند. این مهارت‌ها شامل فعالیت بدنی، تغذیه سالم، دریافت دارو، پایش قند خون، خود مدیریتی که مرتبط با حل مسئله است و جنبه‌های روانشناسی برای افرادی که با دیابت زندگی می‌کنند.

استاندارد 10: DSMES باید با تکنولوژی و دانش روز هماهنگ باشد.

آموزش دیابت باید با پیشرفت علم، روش‌های جدید درمانی، آموزشی و جدیدترین مداخلات روانشناسی؛ که افراد شرکت‌کننده تمایل به استفاده از آن‌ها رادارند، همگام باشد.