دیابت بیماری پیچیده و چالش‌برانگیزی است که نیازمند کنترل و مدیریت 24 ساعته و هرروزه توسط فرد مبتلابه آن است. ازاین‌رو لازم است که فرد مبتلابه دیابت، دانش و مهارت‌های اساسی را برای اخذ تصمیم‌گیری‌های صحیح و متعدد در طی روز کسب نماید تا بتواند چالش‌های روبه‌رو را به‌خوبی مدیریت کند که همه این‌ها نیازمند حمایت و پشتیبانی است. به همین دلیل در دنیای دیابت، آموزش و حمایت خود مدیریتی دیابت (DSMES) مطرح می‌شود و نقش بسیار مهمی در کنترل قند خون دارد.
هدف از DSMES ارائه اطلاعات، مهارت و اطمینان به افراد مبتلا به دیابت است تا با پذیرش مسئولیت کنترل قند خون خود و همکاری با گروه درمان بتوانند با اخذ تصمیم‌های آگاهانه و قدرت حل مسئله به بهبود اهداف فردی، نتایج بالینی، مدیریت احساسات و استرس‌ها و بهبود کیفیت زندگی دست یابند. DSMES بسیار مقرون‌به‌صرفه است اما متأسفانه با تمام مزایای که دارد به خاطر موانع زیاد استفاده از آن خیلی کم است.
آموزش و حمایت خود مدیریتی دیابت (DSMES) شامل دو بخش آموزش و حمایت است که هر دو لازم و ملزوم هم می‌باشند.
آموزش خود مدیریتی دیابت (DSME)، فرآیند مستمری است که هدف آن آسان‌سازی و در دسترس قرار دادن دانش، مهارت و توانایی‌های موردنیاز برای خود مراقبتی در افراد مبتلابه دیابت و یا پیش دیابت است. درحالی‌که حمایت خود مدیریتی دیابت (DSMS) شامل فعالیت‌ها و حمایت‌های رفتاری، آموزشی، روانشناسی و یا کلینیکی است که به فرد مبتلابه دیابت و یا پیش دیابت کمک می‌کند تا بتواند رفتارهای موردنیاز برای مدیریت دیابت را در زمان آموزش و بعد ازآن پیاده‌سازی و تثبیت کند.
به‌طورکلی DSMES اغلب در چهارچوبی از مشارکت و یکپارچگی اقدامات تیمی ایجاد می‌شود و خیلی مهم است که افراد مبتلابه دیابت در مرکز این تیم دیده شوند و نقش فعالی را نیز به عهده بگیرند.
مزایای استفاده از DSMES چندجانبه است و شامل مزایای روانی، رفتاری و بالینی است. از مهم‌ترین مزیت کلینیکی آن بهبود هموگلوبین ای وان سی (HbA1C) است. مطالعات نشان می‌دهد که در افراد دیابتی نوع دو، استفاده از DSMES در مقایسه با سایر روش‌ها مثل تغییر سبک زندگی به‌تنهایی و یا به همراه استفاده از دارو به میزان 0.45% -0.57% سبب کاهش ای وان سی (A1C) و به دنبال آن کاهش ریسک شروع و پیشرفت عوارض دیابت و کاهش مرگ‌ومیر می‌شود. همچنین شواهد نشان می‌دهد مدت‌زمانی که فرد مبتلابه دیابت با تیم درمان و آموزش‌دهنده‌های دیابت سپری می‌کند با بهترشدن نتایج بالینی در ارتباط است. به‌طوری‌که افراد مبتلابه دیابت که 10 ساعت یا بیشتر در طی 6 تا 12 ماه آموزش‌دیده‌اند کاهش مشخصی از مرگ میر و A1C رادارند.
از دیگر مزایای DSMES می‌توان به بهبود و اصلاح رفتارهای مرتبط با سبک زندگی سالم؛ مانند پیروی از برنامه غذایی سالم و انجام فعالیت بدنی؛ افزایش پذیرش بیماری، کاهش استرس‌های مرتبط با دیابت، توانمندسازی فرد، افزایش خودکارآمدی و درنهایت بهبود کیفیت زندگی اشاره کرد.
DSMES با کاهش مراجعات و معاینات اضطراری، بستری شدن در بیمارستان و هزینه‌های درمان، روشی مقرون‌به‌صرفه است و عادلانه‌ترین راه برای کاهش هزینه‌ها و بهبود نتایج است.
با توجه به اهمیت آموزش و حمایت خودمدیریتی دیابت لازم است به استاندارها و ویژگی آن، ویژگی آموزش دهندگان دیابت، زمانهای که لازم است آموزش دریافت شود نیز توجه شود.
اگر این سؤالات را درزمینه دیابت دارید، پس لازم است تحت حمایت و آموزش دیابت (DSMES) قرار بگیرید و از مزایای آن استفاده کنید.
• دیابت چه تأثیری بر روی زندگی فردی و یا خانوادگی دارد؟
• دیابت چیست و چگونه باید آن را کنترل کرد؟
• سخت‌ترین قسمت دیابت چیست
• برای پیشگیری از عوارض دیابت چه راهکارهای وجود دارد؟
